Wrth ddisgwyl penderfyniad – cewri'r diwydiant yn cefnogi’r cais i ddod â safle ynni ymasiad i Aber Afon Hafren

Mae cewri diwydiant rhyngwladol gan gynnwys Toshiba, Thales a Renishaw wedi cyhoeddi eu cefnogaeth i ddod â gwaith ymasiad prototeip cyntaf y DU i Aber Afon Hafren

Gyda'i gilydd, mae'r cwmnïau'n cyflogi dros 200,000 o bobl ledled y byd ac yn arbenigo mewn atebion uwch-dechnoleg a seiber.

Ar hyn o bryd mae Awdurdod Ynni Atomig y Deyrnas Unedig (UKAEA) yn chwilio am gartref ar gyfer ei raglen flaenllaw Spherical Tokamak for Energy Production (STEP) sy'n ceisio profi hyfywedd masnachol ynni ymasiad.

Mae wedi’i ddisgrifio fel rhywbeth sydd â'r potensial i ddod yn ffynhonnell eithaf "ynni carbon isel", yn ail-greu'r adwaith sy'n digwydd o fewn yr haul.

Mae partneriaeth Porth y Gorllewin, pwerdy economaidd De Cymru a Gorllewin Lloegr, yn arwain ymgais i ddod ag ymasiad i Lannau Hafren.  Mae Glannau Hafren yn rhychwantu dau safle yn Ne Swydd Gaerloyw a Swydd Gaerloyw wrth ymyl Pont Hafren yr M4 i Gymru. Mae'r safle bellach yn y pum safle olaf sy'n cael eu hystyried gan y llywodraeth a disgwylir penderfyniad yn fuan.

Mae'n hysbys mai dyma'r unig gais ar y rhestr fer all bontio dwy wlad yn y DU, ac mae 28 o fusnesau a sefydliadau eisoes wedi ysgrifennu at UKAEA i ddatgan eu cefnogaeth. Roeddent yn dathlu'r effaith y gallai'r safle ei chael ar ranbarth Porth y Gorllewin a gweddill y DU.

Mynegodd Mahesh Sooriyabandara, Rheolwr Gyfarwyddwr Toshiba Research Europe, Will Lee, Prif Weithredwr Renishaw, a Tony Burton Cyfarwyddwr Seiber-Ddiogelwch ac Ymddiriedaeth yn Thales i gyd eu "cefnogaeth gref" i ddod â STEP i'r ardal. 

Dywedodd Tony: "Credwn yn gryf y bydd dod â STEP i ranbarth Hafren yn sicrhau bod ganddo'r galluoedd diwydiannol a gwyddonol, yn ogystal â'r capasiti sgiliau sydd ei angen arno i fod yn llwyddiannus nawr ac yn dyfodol."

Dywedodd Phil Smith, Rheolwr Gyfarwyddwr Busnes y Gorllewin, clymblaid sy'n cynrychioli 24,000 o fusnesau'r De-orllewin, mewn llythyr at UKAEA "Drwy gysylltu STEP â'n eco-system gwyddoniaeth ac arloesedd o'r radd flaenaf mewn gweithgynhyrchu digidol, seiber, adeiladu a gweithgynhyrchu gwerth uchel, credwn yn angerddol fod gan y De-orllewin a Chymru y galluoedd, y gallu a'r gweithlu talentog i wireddu'r weledigaeth ar gyfer STEP."

Eisoes mae'r cais wedi derbyn cefnogaeth gan bedair o'r prifysgolion mwyaf dwys o ran ymchwil yn y DU, busnesau, arweinwyr gwleidyddol a’r gymuned

Dywedodd Katherine Bennett CBE, Cadeirydd Partneriaeth Porth y Gorllewin:  "Gwyddom fod ardal Porth y Gorllewin yn cynnig y mynediad gorau posibl gan y Rhaglen STEP genedlaethol i'r sgiliau technegol mwyaf datblygedig a chadwyni cyflenwi arbenigol i sicrhau bod y DU yn arwain y byd o ran datblygu'r ateb ynni glân hwn.

"Mae ein safle yng Nglannau Hafren yn unigryw o ran golygu y byddai'r rhaglen o fudd i ddwy wlad gan gynnig cyfleoedd i godi’r gwastad o ran cymunedau yng Nghymru a Lloegr sydd mewn perygl o gael eu gadael ar ôl.  Byddai STEP yn golygu gwerth biliynau o bunnoedd o fuddsoddiad ac mae'n rhan o'r gwaith y mae ein partneriaeth yn ei wneud i ddatblygu ein hardal fel Uwch Glwstwr Ynni Gwyrdd yn gyrru'r broses o drosglwyddo'r DU i Sero Net."

Mae rhagor o wybodaeth am gynnig STEP a'r bartneriaeth ar gael ar wefan Porth y Gorllewin: www.western-gateway.co.uk